satori as a phase transition

I am a big fan of Absolute Idealism which basically posits that the mind mirrors the reality and the logic of the world is the same as the logic of the mind. (See Hegel.) The world is comprehensible because it too is a mind, and all minds are complex adaptive systems.

The hardest thing to understand is why we can understand anything at all.
- Albert Einstein

There are levels in understanding for the same reason why there are levels in any complex dynamics. Thoughts constitute a world onto themselves and transformative learning experiences create cascading effects that eventually reach to the core of what holds your belief system together. These irreversible experiences (which arise at the moments when you are transitioning to higher levels) are like big earthquakes. They are rare but easy to recognize. (When such earthquakes take place in the collective mind, we call them paradigm shifts.) In Buddhism, Satori is characterized as one such extreme peak experience.

Satori is the sudden flashing into consciousness of a new truth hitherto undreamed of. It is a sort of mental catastrophe taking place all at one, after much piling up of matters intellectual and demonstrative. The piling has reached a limit of stability and the whole edifice has come tumbling to the group, when, behold, a new heaven is open to full survey...

When a man's mind is matured for satori it tumbles over one everywhere. An articulate sound, an unintelligent remark, a blooming flower, or a trivial incident such as stumbling, is the condition or occasion that will open his mind to satori. Apparently, an insignificant event produces an effect which in importance is altogether out of proportion. The light touch of an igniting wire, and an explosion follows which will shake the very foundation of the earth. All the causes, all the conditions of satori are in the mind; they are merely waiting for the maturing. When the mind is ready for some reasons or others, a bird flies, or a bell rings, and you at once return to your original home; that is, you discover your now real self. From the very beginning nothing has been kept from you, all that you wished to see has been there all the time before you, it was only yourself that closed the eye to the fact. Therefore, there is in Zen nothing to explain, nothing to teach, that will add to your knowledge. Unless it grows out of yourself no knowledge is really yours, it is only a borrowed plumage.

D. T. Suzuki - An Introduction to Zen Buddhism (Pages 65)

The contrast between the cultivational mindset of the East and the transactional mindset of the West becomes very stark here. Satori is not a piece of information and enlightenment is not transferrable. This arises immediate jealousy and subsequent skepticism in most unenlightened Western minds. “What do you do different now?” they ask, as if it is possible to instantly reverse-engineer a self-organized criticality that took years of strenuous effort to build.

Transfer of wisdom requires preparedness. Transfer of information does not. (This is why education is so resistant to technological improvements.) Generally speaking, wiser the message, lower the probability of a successful transmission. You can not expect a student to make several jumps at once. True learning always happens one level at a time. Otherwise, internalization can not take place and what is “learned” starts to look more like a “borrowed plumage”.

Wisest thinkers are read the most but retained the least, because we all like taking short-cuts unless someone actively prevents us from doing so.

A good mentor both widens your horizon and restricts your reach. Today’s obsession with individual freedom is preventing parents from seeing the value of restriction in education. They want teachers to only widen horizons, but forget that unbalanced guidance can actually be worse than leaving the students alone and completely self-guided. In a completely free learning environment something magical starts happen: The right path to wisdom starts to self-assemble itself. What a good teacher does is to catalyze this natural self-assembly process. Wrong guidance, on the other hand, is too accelerative (or artificial) and result in the introduction of subjects (and authors) too early for successful retainment. It creates illusions of learning, and even worse turns students permanently away from certain subjects (and authors) because of misunderstandings or feelings of inadequacy.

Do you remember yourself absolutely falling in love with certain books and then falling out of love with them later on? This is a completely natural process. It actually means you are on the right path and making progress. In a sense, every non-fiction book is meant to be superseded, like small phase transitions. (Good fiction on the other hand can stay relevant for a long time.) This however does not mean that you should be less thankful to the authors of those books that you no longer enjoy. They were the necessary intermediary steps, and without them you would not be where you are here today. Of course, the journey looks nonlinear, funny and misguided in retrospect, but that is exactly how all natural journeys look like. Just observe how evolution reached to its current stage, how completely alien and unintuitive the microcosmos is!

And don’t forget, the future (in the world of both thoughts and things) always remains open and full of surprises. Learning is a never-ending process for us mortals. Enjoy it while it lasts.

angel investors as hybrid unifiers

Investors thrive on social validation and follow trends. Innovators thrive on social invalidation and create trends. How can such completely different mindsets meet in the middle and cooperate for a common goal? Leaps of faith? Heaps of information asymmetry? Well, the real answer lies in the existence of a hybrid class of creatures called the angel investors, the most successful of whom are usually entrepreneur-turned-investor types.

Social Decoupling

Since angels manage their own money, they can more easily decouple themselves from the societal expectations, make independent decisions and stay away from consensus driven homogeneities.

Lastly, consensus frequently kills the outliers. Within venture firms, there are countless examples of firms passing on seed-stage deals because they were crazy ideas and consensus didn’t exist, only then to watch them grow into unicorns. Nearly a decade ago, Atlas changed its approach to seed investing in that any individual partner could back a “seed deal” (size delimited) without consensus support. This empowered partners to take some risk. As those investments mature, we generally move towards a team consensus as capital intensity increases. But at the earliest phases of the decision process, when uncertainties are high and getting to consensus could prevent leaning forward into a “risky” seed, we think this approach works.

Bruce Booth - Biotech Startups And The Hard Truth Of Innovation

Contrarian Spirit

Since angels are usually tech entrepreneurs themselves (or were so in the past), they can more easily resonate with the early stage ambiguities and challenges facing an entrepreneur, and be generally more accepting and tolerant. For the same reason, they also exhibit the most contrarian behavior among the investor folks. In fact, they like the cutting edge so much that they actually stay away from the existing trends. They like being right while others are wrong. In other words, they care for a particular kind of social validation. General public does not have the intellectual sensibility required for the epistemological jealousy they are after, but the other angels do. That is why angel investing thrives only in communities.

From the outside, angel investing may look like it’s motivated simply by money. But there’s more to it than that. To insiders, it’s more about your role and reputation within the community than it is about the money… No one can really predict what startups will succeed or fail, no one can really predict what trends are real or illusions, to any genuine degree of confidence. But everyone has to get up every morning and put on a bit of a show: that you are perceptive, you are brilliant, you are contrarian, and you are right.

Alex Danco - The Social Subsidy of Angel Investing

Note that this is not about being contrarian per se. You need to be both contrarian and correct. So angel investing is a stressful affair. It is one of those jobs that most people would not do just for money. That is why angels are given almost the same heroic treatment as entrepreneurs.

Domain Knowledge

Since angels are not restricted by any investment mandates, they can freely explore the edge cases. More importantly, due to their past entrepreneurial experience, they tend to have deep domain expertises that generalist investors by definition lack. Their backgrounds and their networks allow them to significantly de-risk their positions.

Remember, risk is in the eye of the beholder. As a company matures its risk profile becomes more quantifiable, but at the very early stages, its risk profile is very qualitative and resistant to the formulaic approaches thought in business schools. The ideal investor profile required for each early stage company is actually different. That is why (again) you need a whole ecosystem of angels who can handle different types of investment theses and entrepreneur teams. (Personality match is also important.)

I like to picture the dynamics in the tech investment world as follows. There are certain individuals, called entrepreneurs, who are far ahead of the general public. The first tenuous link these people establish with the society is through angels who collectively act like an umbilical cord. As the company matures and passes the test of time, increasingly bigger and increasingly more conservative investors step in to help with the actualization process. Finally, at the very end, the risk profile of the company becomes ready to merge with the general public via an IPO. (Tech companies used to IPO a lot earlier but this was primarily due to the immaturity of the private capital ecosystem. I believe that it is financially more natural and morally more appropriate for these companies to meet the public later in their life cycles.)

aile şirketlerinin evrimi

Türkiye’de sermayenin büyük bir kısmı aile şirketlerinin elinde. Dolayısıyla, bu şirketlerin,

  • nerelere yatırım yaptığı genel ekonomiye yön veriyor, ve

  • değişen şartlara adapte olabilirliği de genel ekonominin evrilebilirliğini, yani gelecekteki sağlığını belirliyor.

Ülkemizde maalesef (biraz kültürel sebeplerden ve biraz da coğrafyanın getirdiği sertlikten ötürü) aile şirketlerinin başlarındaki liderler yeni liderler yetiştiremiyor ve arkalarından gelen jenerasyonun önünü açamıyor.

Bu konuda gözlemlediğim kadarıyla iki önemli hata yapılıyor.


Hata 1: Yönetilmeyi Öğreterek Yönetmeyi Öğretemezsiniz

Bir çok büyük patron, çocuklarının sahip oldukları organizasyonu alttan yukarı doğru öğrenmesini istiyor. Bu isteğin arkadasında bir kaç kaygı yatıyor.

  1. İnsan bilmediği işi yönetemez.

  2. İnsan birlikte omuz omuza çalışmadığı kişiye karşı empati kuramaz ve dolayısıyla onu efektif şekilde yönetemez.

  3. İnsan fanusta yaşarsa şımarır, gerçeklerden uzaklaşır.

Bunlar ne kadar güzel düşünceler olsa da, yönetmeyi öğrenmenin gerçekte tek bir yolu vardır, o da yönetmektir. En alttan başlayıp, inanılmaz detay işlere boğulup, başkaları tarafından yönetilerek (ne kadar iyi gözlem yeteneğiniz olsa da) yönetmeyi öğrenemezsiniz. Yukarıdaki kaygılara gelince…

  1. Yöneterek de insan bir işi sıfırdan öğrenebilir. İllaki masanın öbür tarafına geçmek gerekmez. Zaten işler sadece detaylarda farklılık gösterir, yapısal anlamda hep birbirlerine benzerler. (Aksi takdirde yatırımcılık, profesyönel yöneticilik gibi meslekler olamazdı.)

  2. İnsan yönettiği kişilerle de empatik diyalog kurabilir, illaki onların seviyesine pozisyonel anlamda inmesi gerekmez. Ayrıca empati daha çok karakterle ilgili bir meseledir ve bu konudaki öğrenimlerin çok daha küçük yaşlarda başlaması gerekir.

  3. Genelde patron çocukları iş hayatında fanustan çıksa da, sosyal hayatında fanusa geri döner. (Şirketin kendisi de bir fanus olduğu için zaten gerçek anlamda hiç bir zaman fanustan çıkamaz.)

Peki deneyimsiz birine nasıl yöneticiliği öğretebilirsiniz, koca şirketin başına pat diye geçirerek mi? Hayır, küçük ekipler yönettirerek, küçük hatalar yaptırarak tabii ki!

  • Hatta bu egzersizleri aile şirketi fanusunun tamamen dışında yaptırarak. (Yani, çocuğunuzu büyük bir ekibin içerisindeki küçük bir ekibin başına değil, dışarıda - bağımsız - küçük bir ekibin en başına koyarak.)

  • Hatta sıfırdan kendi ekibini kendisinin kurmasını isteyerek. (Başka türlü insan seçmeyi nasıl öğrenebilir ki?)

  • Hatta bu ekibi ne için kuracağının kararını da kendisine bırakarak. (Başka türlü kendi hedeflerini kendi koymayı nasıl öğrenebilir ki?)

Özetle çocuğunuzdan gidip bir girişim kurmasını isteyin. Büyük bir şirketi yönetmekle küçük bir şirketi yönetmek tabii ki aynı şey değil, fakat yaşanılan problemler genelde aynı problemler, sadece rakamlar (ve dolayısıyla yapılan hataların bedelleri) daha büyük. Yani küçük bir şirketi başarıyla yönetebilmek en önemli yönetimsel becerilerin kazanımını sağlayacaktır.

Ayrıca sıfırdan girişim kurmak çocuğunuzun kendini keşfetmesi, kendi yönetim tarzını oturtması için de faydalı olacaktır. Ona dışarıda özgürlük alanı tanımanız, hata yapmasına izin vermeniz çok önemli. Aile şirketi içerisinde ise çocuğunuzun bir şeyler öğrenmesi çok zor.

  • Güçlü otoritenizin yarattığı baskı altında ezilir, nefes alanı bulamaz.

  • Tüm gözlerin onda olması sahne korkusu, hata yapma korkusu yaratır.

Tabi çocuğunuzu gereksiz yere de süründürtmemeniz lazım. “Ben İstanbul’a geldiğimde cebimde 30 lira vardı. Sürünsün öğrensin, benim geçtiğim yollardan o da geçsin.” mantalitesi yanlış bir mantalite. Burada amaç sizden çok daha hızlı bir şekilde çocuğunuzun aynı öğrenimleri kazanması, işleri başarılı bir şekilde devralıp bir sonraki seviyeye taşıması. Sürünmesi ve sizin çektiğiniz acıları çekmesi, sizin başarınızı takdir etmesi değil.

Çocuğunuza kısıtlı parasal kaynak fakat kısıtsız mentorluk ve kısıtsız network sunmanız en güzeli. Yani şirketinizin tüm deneyimsel bilgi birikiminden ve tüm sosyal ağından faydalanabilmeli. Unutmayın burada amaç yapılacak hataların parasal boyutunu kısıtlamak sadece. Çocuğunuza hiç bir kaynak sunmayıp süründürtmek değil.

Tabi liderlik biraz da karakter meselesi. Zaten kanında liderlik olan bir çocuğa “alttan yukarı doğru öğrenme” metodunu dayatamazsınız. Karakterine uymaz. Genelde liderler biraz uyumsuz tiplerdir, bağımsızlıklarına düşkün, kendi fikirleri olan, yüksek özgüvenli, inançlı insanlardır. Her sözü dinleyenden lider olmaz. (Öyle olsaydı okullar lider yetiştirebilirdi, liderlerin hepsi okullarda en yüksek puan alan çocuklar arasından çıkardı vs.)


Hata 2: Aynıyı Sürdürerek Yeniye Adapte Olamazsınız

Canlılar neden doğum-ölüm süreçlerinden geçer? Çünkü yeniye başka türlü adapte olamazlar. Yaşlandıkça insanın değişmesi zorlaşır, çevre ise değişmeye sürekli devam eder. Genç beyinler ise tazedir, hızla değişen şartlara kolayca adapte olurlar.

Bu yüzden ikinci jenerasyondan birinci jenerasyonun yaptığı işleri devam ettirmesini beklemek yanlıştır. Günümüzün hızla değişen ekonomisinde bu yaklaşım bir aile şirketi için ölüm fermanı demektir. Yeni jenerasyon yeni işlerle uğraşmalıdır. Toplumlar babalarının izinden gitmeyen oğullar sayesinde ilerlerler. (Yoksa bugün hepimiz tarlalarda çalışıyor olurduk!)

Peki o zaman yeni jenerasyona ne öğretmeli? Neyi yapması gerektiği değil, nasıl yapması gerektiği öğretilmeli. İnsan yönetimiyle ilgili, strateji geliştirmeyle ilgili genellenebilir yaklaşımlar öğretilmeli. Külüstürleşmeye yüz tutmuş, belirli bir düzene oturmuş işlerin kendisi değil, zamansız prensipler, gelenekler, felsefeler öğretmeli. İşin kendisi ise evrilmeli, kabuk değiştirmeli, yeni şartlara adapte olmalı. Ancak bu şekilde ilk jenerasyonun yakaladığı büyüme eğrisi korunabilir.

Yeni jenerasyonun yeni işlerle uğraşma isteği, büyüklerine olan saygısızlığından değil, doğanın kendisine olan saygısından ötürüdür. Eski jenerasyonun problemi ise doğanın döngülerini anlayamamasından (daha doğrusu kabul edememesinden), kendi başarısının yarattığı körlükten ve zaman içerisinde işle kurduğu duygusal bağdan kaynaklanır. Oysa evrim yaratıcı yıkım üzerine kuruludur. Kendini sürekli yenilemeyen ölmeye mahkumdur. Liderlik korumaktan değil, yıkıp yeniden yaratmaktan geçer.