yemeksepeti'ni neden sildim
Yaklaşık bir hafta önce Yemeksepeti uygulamasını telefonumdan sildim. Bu tarz inovasyonların topluma faydadan çok zarar getirdiğini düşünüyorum:
- Kalori almak için bile kalori harcamayan, sürekli göt büyüten bir nesle döndük. (Herşey ayağımıza gelsin, götümüzü kaldırmayalım diye girişimcilerimiz kafa patlatıyor. Tabi mentörlerimiz ve yatırımcılarımız da gazı veriyor.)
- Sağlıksız yemekler bir dokunuş uzağımızda olunca daha fazla tüketiyoruz. (Hayatımda yemediğim kadar hamburger yedirdin bana Yemeksepeti. Tebrik ederim gerçekten!)
- Sokaklarımıza renk katan, yanı başımızdaki esnaf kan ağlarken, yaşadığımız dokudan kopuk, uzak yerlerden siparişler veriyoruz. (Sürekli pide siparişi verdiğim adamlar meğersem abudik gubudik bir lokasyonda bodrum katından çalışıyormuş. Geçen araba kullanırken şans eseri tabelalarını gördüm.)
- Sokaklarımız sürekli ters yönde giden ve kaldırıma çıkan, devamlı trafik kurallarını ihlal eden ve korna çalan gürültülü motorsikletlilerle doldu. (Geçen hafta bu kuryeci arkadaşlardan biri az kalsın bir buçuk yaşındaki kızımızı eziyordu. Acil bir yerlere hamburger yetiştireceğim diye, çalıştığı restoranın Yemeksepeti'ndeki hız kategorisi puanı düşmesin diye hayatımızı karartacaktı.)
Yukarıda sıraladığım maddelerin sebep olduğu toplumsal zarar eminim Yemeksepeti'nin yarattığı ekonomik değerden çok daha fazladır. (Zaten yaratılan ekonomik değerin büyük bir kısmı restoranların kar marjından, monopolistik güç kullanılarak oyuluyor. Yani gerçek bir katma değer değil.)
Artık hayat kalitesini parayla eş tutan bir gerizekalılık seviyesine düştüğümüz için bu tarz hesap kitaplara kimse girmiyor. (Yaratılan zarara parasal bir değer konamıyor mu? O zaman siktir et, kardayız.)
Yemeksepeti ders kitaplarına girmeli, "digitally native" çocuklarımız için çok güzel bir case study olur. Verilmesi gereken minimum dersler şunlar:
- Ortak varlıkların trajedisine yenik düşmeyin. Kendi hayatınızı biraz iyileştireceksiniz diye başkalarının hayatını bok etmeyin. Onlar benzer kararlar alınca sizin hayatınız da bok olacaktır.
- Teknoloji çözüm ürettiği kadar sorun da üretir.
- Her şey parayla ölçülemez. Değer, paradan çok daha üst bir kavramdır.
- Kendi hayatınızı kendiniz dizayn etmezseniz, başkaları sizin için dizayn eder. Kontrolü hiç bir zaman kaybetmeyin. Arada bir kullandığınız servislerin, sahip olduğunuz şeylerin gerçekten gerekli olup olmadığını sorgulayın.
